قلعه تاریخی فورگ؛ منطقه امن فرقه اسماعیلیان در راسان جنوبی، عکس - نامیت

وجود مناطق کوهستانی زیاد باعث شده که پای فرقه اسماعیلیه به این منطقه باز گردد و برای دفاع از خود، قلعه های مرتفع و مستحکمی در بیشتر مناطق این شهرستان و سایر شهرهای جنوبی خراسان ساخته و باقی بگذارند.

پیشینه تاریخی قلعه فورگ

از نظر پیشینه تاریخی محوطه، ساخت قلعه فورگ در زمان نادرشاه افشار از طریق میرزا بقاخان حاکم منطقه آغاز شده و پس از وی پسرش میرزا رفیع خان ساختمان قلعه را به اتمام رسانده است. در زمان حکومت شوکت الملک به دستور وی سپاهیانش به قلعه هجوم برده، حاکم آن را دستگیر کرده و قلعه را فتح می کند. تاریخ ساخت این قلعه در کتاب دیوان لامع، نوشته محمد رفیع بن عبدالکریم در میانی، سال 1160 ه.ق. ذکر شده است.

مؤلف کتاب عین الوتابع، قلعه را این گونه توصیف کرده است: قلعه فورگ در روی کوهی است که از آجر پخته، دیوار و باروج آن را به طور محکم ساخته اند و پایه آن را سنگ چین کرده اند و دو شیر در اطراف خود داشته با دو خاکریز که قطر هر یک پنج در پنج است.

قلعه فورگ بعد از قلعه الموت مهم ترین مقر حضور اسماعیلیان به حساب می آمده و در این محل فداییان مطلق را تحت تعلیم و آموزش های مخصوص قرار می دادند. فداییان مطلق گروهی بودند که حتی اسم نداشته و پس از ترک قلعه برای انجام مأموریت نام شان عوض می شد و به اسم مستعار برای قتل دشمنان فرقه اسماعیلیه می رفتند. اساس تعلیم فداییان به این صورت بود که بتوانند دشمن را غافل گیر کرده، یک یا دو ضربه کارد به او زده و قبل از این که دیگران به خود بیایند، ناپدید گردند.

فضای داخلی قلعه فورگ

قلعه فورگ در 10 کیلومتری جنوب شهر اسدیه واقع شده است. فضاهای داخلی قلعه از شرق به غرب شامل 3 قسمت می باشد:

قسمت اول، محل زندگی خدمه انبار آذوقه و محل نگهداری احشام است. قسمت دوم، محل زندگی نظامیان و نگهبانان و محل نگهداری تدارکات نظامی و سومین قسمت که مهمترین بخش قلعه است، محل زندگی حاکم و اطرافیانش بوده است.

قلعه مجموعاً دارای 18 برج بوده که اکنون تعدادی از آنها باقی مانده است. مصالح به کار رفته در ساخت قلعه بیشتر سنگ، آجر و خشت می باشد. این قلعه بر بالای صخره ای سنگی پس از قرون متمادی همچنان در تاریخ بیرجند قامت خود را راسخ نگهداشته است، هم چنین بر بلندای حصار و برج ها، سازه های کنگره داری وجود دارد و منافذی (تیرکش) جهت دیده بانی و دفاع دیده می گردد.