شروع مرمت خانه کلکته چی پس از چهار سال انتظار - نامیت

جهت دریافت خدمات تعمیرات ساختمان با گروه ساختمانی آبان در ارتباط باشید.

ایرنا: عادل پورقربان، معاون فنی و عمرانی منطقه هشت تاریخی شهرداری تبریز، روز دوشنبه در جمع خبرنگاران با بیان اینکه متاسفانه طی سال های اخیر بر اثر بی توجهی ، بخش عظیمی از قسمت های پیرامون خانه کلکته چی تخریب شده بود، گفت: هم اکنون عملیات آواربرداری و خاکبرداری محوطه این خانه تاریخی آغاز شده است.

وی اضافه نمود: در فاز نخست مرمت و احیای این خانه تاریخی، آواربرداری و خاکبرداری محوطه آن آغاز شده و به زودی عملیات پایدار سازی، استحکام بنا و مرمت خانه کلکته چی نیز با جدیت اجرایی می گردد.

معاون فنی و عمرانی شهرداری منطقه 8 تبریز ابراز امیدواری کرد در آینده نزدیک با اتمام عملیات مرمتی خانه کلکته چی، تبریزیان شاهد استفاده گردشگران از این خانه تاریخی در راستای شکوفایی منطقه تاریخی فرهنگی تبریز یاشند.

گزارش ایرنا حاکی است که 20 مهر 1394 نیز علی مدبر که آن موقع شهردار منطقه هشت تاریخی شهرداری تبریز بود، با اشاره به تملک خانه تاریخی کلکته چی تبریز از آغاز عملیات مرمت و احیای آن در آینده نزدیک خبر داده بود؛ آینده نزدیکی که فرا رسیدن آن چهار سال به طول انجامید.

نکته جالب توجه این است که مدبر نیز همان زمان گفته بود که متاسفانه این خانه تاریخی بدلیل عدم رسیدگی در آستانه تخریب کامل بود و بر همین اساس شهرداری منطقه هشت تبریز با توجه به رسالت خود در حفظ و صیانت از بافت تاریخی کلان شهر تبریز، پس از پیگیری های مکرّر پیروز به تملک و در واقع نجات این مجموعه با ارزش از مرگ تدریجی شد.

حال این سوال در نزد افکار عمومی مطرح است که اگر خانه تاریخی کلکته چی چهار سال قبل در مرحله تخریب قرار داشته و بخش عمده ای از آن ویران شده بود، چرا شهرداری تاریخی منطقه هشت و نهادهای مسوول دیگر این مدت را به سکوت گذرانده و نسبت به مرمت و احیای این خانه تاریخی اقدام ننموده اند.

خانه های تاریخی کلکته چی واقع در خیابان راسته کوچه تبریز با بیش از یک قرن قدمت شامل سه خانه است که یکی از آنها چند سال قبل از تملک از سوی شهرداری، توسط یکی از وارثان خانواده کلکته چی به فروش رسیده و دو خانه باقی مانده نیز در حال نابودی هستند.

مرحوم کلکته چی در میان بچه ها پرورشگاه تبریز در سال 1317 شمسی که وی از اعضای هیات مدیره و حامیان مالی آن بود

خاندان کلکته چی

خاندان کلکته چی در میان تبارهای اصیل و صاحب نام تبریزی، صندلی ویژه ای دارد. از مسجد زیبا، دنج و تاریخی کلکته چی تا خانه های قدیمی و صنایعی که با همت این خاندان در تبریز پایه گذاری شده، در تاریخ تبریز جاودانه شده است.

فعالیت های تجاری و مالی این خانواده از حدود یک قرن قبل آغاز شده است. بانی آن امور مرحوم حاج زین العابدین کلکته چی بوده که چهار پسر به نام های حاج محمد، حاج علی محمد، حاج حسینقلی و حاج محمدباقر و یک دختر به نام حاجیه خدیجه داشت. خانواده در امور تجارت چای، ریسندگی، بافندگی و فرشبافی فعالیت داشتند. با الزامی شدن مشخص نام خانوادگی برای افراد در زمان پهلوی اول، با توجه به فعالیتی که ایشان در زمینه تجارت چای به وسیله کلکته داشتند، نام خانوادگی کلکته چی را انتخاب کردند.

بعضی از افراد خانواده برای تجارت چای به کلکته و دارجیلینگ رفته و در آن جا اقامت داشته اند. همچنین در رابطه با کارخانه ریسندگی و بافندگی و سایر امور تجاری، به شهرهای کراچی و مسکو و شهرهایی از کشور آلمان رفت وآمد داشته اند. آن طور که شنیده شده است، خانواده کلکته چی در شهر کلکته دارای اراضی بوده است و تجارت چای و سایر امور را در تبریز و در سرای میراسماعیل نزدیک مسجد جامع، در تهران در سرای دلگشا واقع در میدان ارک و سرای چیت ساز (خیابان 15 خرداد) انجام می دادند.

با توجه به به نسل های قبل که از خوی بوده اند، بعضاً خویی کلکته چی نیز مطرح بوده است. همچنین با تغییرات جزئی، خانواده های کلکتچی، کلکته ای و نیز کلکتی نیز جزو این خاندان بوده است.

تعدادی از افراد خانواده با آغاز جنگ جهانی دوم به تهران کوچ نموده و در آن جا به تجارت ادامه داده اند. این خانواده، یکی از قدیمی ترین کارخانجات ریسندگی و بافندگی را در کوی فیروز کنونی تبریز داشته اند. در داخل کارخانه کارگاه های متعدد شعربافی نیز وجود داشته است. فرش های اهدایی از این کارگاه ها، در بارگاه حضرت اباعبدالله الحسین(ع)، مسجد کلکته چی، مسجد ایکی قالا و مقبره نادرشاه افشار در مشهد موجود است.

مرحوم حاج محمدعلی کلکته چی از خیرین زمان خویش بوده اند، از جمله در ایجاد پرورشگاه پسران و دختران و تیمارستان تبریز نقش داشته اند. کتابخانه مسجد جامع و نیز بعضی قسمت های مسجد توسط مرحوم حاج محمدباقر خویی کلکته چی بنیاد شده است.

لوله کشی مسجد گوهرشاد مسجد، ایجاد چاه آب و لوله کشی آب در محله ایکی قالا نیز توسط آن مرحوم اجرا شده است. همچنین باید اشاره کنم به مدرسه دخترانه شادوران مهندس محمد کلکته چی، واقع در عباسی (طاق یانی). این مدرسه طبق وصیت آن مرحوم که از نوادگان مرحوم حاج علی محمد بوده، توسط وصی ایشان و با همکاری جهاد مدرسه سازی استان در سال 1385 افتتاح شد. مسجد کلکته چی نیز که در راسته کوچه (میدان ویجویه) واقع شده است، مربوط به دوره قاجار بوده و از دیگر آثار کلکته چی ها به شمار می رود. این مسجد مرداد 1384 با شمارهٔ ثبت 12439 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

تعدادی از خانه های کلکته چی در میدان ویجویه، دربند کلکته چی قرار داشته که مشتمل بر چندین خانه بزرگ و کوچک بوده که به وسیله دالان های متعدد با یکدیگر ارتباط داشته اند. سه باب خانه از خانه های بزرگ در انتهای دربند قرار داشته اند که دو باب آن ها مربوط به دوران قاجار و دیگری، مربوط به پهلوی اول است. اخیراً یکی از این خانه ها توسط شهرداری منطقه هشت تبریز، تملک شده است. دیگری همچنان موجود است، اما متاسفانه باارزش ترین آن ها چند سال قبل فروخته شد.

مرحوم محمدتقی کلکته چی از اولاد مرحوم حاج علی محمد، یکی از خطاطان معاصر و شاگرد استاد حسن و حسین میرخانی بوده است. ایشان متولد 1304 بود و در سال 88 از طرف وزارت ارشاد و در هشتمین جشنواره بین المللی غدیر مورد تجلیل نهاده شد. چند نمونه از آثار ایشان در موزه شهرداری تبریز موجود است. این هنرمند وارسته، در بهمن 89 با زندگی وداع گفت و در قطعه هنرمندان وادی رحمت تبریز به خاک سپرده شد.