قلعه تاریخی زیویه ، سقز کردستان - نامیت

تپه باستانی زیویه در شهرستان سقز، یکی از جاذبه های گردشگری تاریخی کردستان است که به عنواد نماد قدمت این شهرستان شناخته می شود. این تپه تاریخی، در روستای زیویه و در حدود 55 کیلومتری جنوب شرقی شهر سقز نهاده شده است. باستان شناسان و مورخان کشور، قدمت این تپه باستانی که بر روی یک تپه مرتفع نهاده شده است را به قرون نهم تا هفتم قبل از میلاد مسیح و دوران حکومت مادها نسبت می دهند. طی کاوش های باستان شناسی گسترده ای که در محوطه باستانی زیویه انجام شد، بقایای یک قلعه باشکوه تاریخی از دل خاک بیرون آمد. قلعه ای که به علت ارتفاع زیادش نسبت به زمین های مجاور، بر تمام اطرافش احاطه دارد. این محوطه باستانی، یکی از با ارزش ترین آثار برجای مانده از دوران مادها در کشور است.

تاریخچه قلعه زیویه

قلعه باستانی و تاریخی زیویه قدمتی 3500 ساله دارد که بر اساس گفته تاریخ نگاران به دوره مادها و ماناییها تعلق دارد. این قلعه از لحاظ معماری و استراتژیکی بر روی بلندترین تپه ساخته شده ،که به تمام منطقه اشراف داشته باشد و خود این موضوع باعث جذابیت چشم اندازی برای گردشگران شده است.

معماری قلعه

این قلعه در گذشته یک تالار ستون دار با 16 ستون داشته که در دو ردیف 8 تایی نهاده شده بودند. پایه این ستون ها از سنگ بود و خود ستون ها هم از خشت ساخته شده بودند. اما این روزها اگر گذارتان به این قلعه بیفتد، احتمالا چیز زیادی از ستون ها نخواهید دید. این ستون ها همه در طول زمان یا در اثر بی توجهی چپاولگران از بین رفته اند. اعتبار و معروفیت جهانی قلعه باستانی زیویه به سال 1325 باز می شود که در اثر عوامل جوی و ریزش برف و باران قسمتی از راس تپه تخریب و آثار و اشیاء به صورت اتفاقی کشف شدند.

در سال 1354 هجری شمسی نخستین فصل کاوش های علمی باستان شناسی در این تپه شروع شد و تا سال 1380 ادامه یافت، طی چند فصل کاوش نتایج قابل توجهی در زمینه شناخت شرایط معماری آن به دست آمد از جمله اشیاء بدست آمده در این کاوش ها قطعات عاج منقوش بود که نقوش حیوانی و صحنه شکار اساطیر روی آن حک شده و از ارزش ویژه ای برخوردار است. اهمیت این قطعات به حدی است که از روی دو نمونه از آنها نقش برجسته آبیدر سنندج با 120 برابر بزرگ نمایی طراحی و ساخته شد.

در نخستین کاوش که در سال 1325 هجری شمسی در این منطقه انجام شده و بیشتر جنبه تجاری داشته، اشیاء منحصر به فردی از یک تابوت برنزی به دست آمد که در نوع خود از شاهکارهای فلزکاری و سفال گری محسوب می شود و همین امر موجب تخریب بسیاری از آثار معماری ارزشمند این قلعه (کاخ دژ) بزرگ شد. این قلعه باستانی که به اقوام ماد تعلق داشت در حدود 2700 سال پیش ساخته شده است.

برای نخستین بار از این بنای تاریخی در سالنامه های آشوری ذکری به میان آمده است و بیان شده که در پی شورش و طغیان اقوام مانایی (سده نهم تا ششم پیش از میلاد) به وسیله قلعه این تپه عملیات های جنگی انجام شده است.اعتبار و معروفیت جهانی قلعه باستانی زیویه به سال 1325 باز می شود که در اثر عوامل جوی و ریزش برف و باران قسمتی از راس تپه تخریب و آثار و اشیاء به صورت اتفاقی کشف شدند.در فاصله سال های 1325 تا 1323 یک یهودی به مدت 8 سال اقدام به کاووش کرد که متاسفانه در طول این 8 سال صدمات جبران ناپذیری متوجه این اثر باستانی شد و بیش از 80 درصد تپه زیویه مورد اکتشاف نهاده شد و هدف این گروه تنها پیدا کردن اشیاء و آثار تاریخی برای فروش و تجارت بود.