چه کسی واقعاً عکس تاریخی دختر ناپالمی را گرفت؟ ، آنالیز تعلیق اعتبار نیک اوت
به گزارش نامیت، جاده ای در ویتنام جنوبی، بچه هایی نیمه برهنه که از شعله های آتش می گریزند، و آسمانی دودی که اضطراب و هراس را فریاد می زند؛ این صحنه، یکی از نمادین ترین تصاویر قرن بیستم را رقم زد: عکس دختر ناپالمی.
برای بیش از پنج دهه، این تصویر به نام نیک اوت (Nick Ut)، عکاس آسوشیتدپرس، شناخته شده بود. اما اکنون، تردیدهایی جدی درباره مالکیت واقعی این عکس مطرح شده اند. نمایش یک مستند تازه با عنوان خبرنگار آزاد (The Stringer) در جشنواره ساندنس، ادعایی تکان دهنده را به میان آورد: این عکس ممکن است اثر شخص دیگری باشد. سازمان ورلد پرس فوتو (World Press Photo)، در واکنش، اعتبار این عکس را از نیک اوت تعلیق نموده است. در این مقاله، پشت پرده این تصمیم و واکنش های نهادهای خبری را آنالیز می کنیم.
اگر اطلاعی از این عکس مشهور ندارید، حتما بخوانید:
تتازه دیدار عکاس با سوژه اش بعد از 40 سال: دیدار نیک اوت با دختر ناپالمی
افسانه هایی که در خصوص عکس مشهور دختر ناپالم در طول زمان ایجاد شده - نقل تاریخ باید مستند و غیرجانبدارانه باشد
آنالیز تعلیق اعتبار نیک اوت به وسیله World Press Photo
ورلد پرس فوتو به طور رسمی اعلام نموده که اعتبار عکاس عکس دختر ناپالم را تعلیق نموده ؛ تصمیمی که بعد از نمایش مستند خبرنگار آزاد اتخاذ شد. در این مستند، ادعا شده که فردی به نام نگویین تانه نگه (Nguyen Thanh Nghe)، فریلنسر و خبرنگار محلی، خالق اصلی این عکس بوده. مدیر اجرایی ورلد پرس فوتو، ژومانا الزین خوری (Joumana El Zein Khoury)، گفته است که سطح تردید آن قدر بالاست که نمی توان نسبت به انتساب فعلی عکس اطمینان داشت. البته هنوز اعتبار عکس به شخص دیگری منتقل نشده و شرایط آن در حالت تعلیق به جای مانده است. این رویداد باعث واکنش هایی از سوی آسوشیتدپرس، بنیاد فیلم ساز، و دیگر نهادهای خبری شده و بحث های عمیقی درباره شواهد موجود شکل گرفته است. ورلد پرس فوتو در گزارش رسمی اش اشاره می نماید که حتی اگر نیک اوت در محل حضور داشته، شواهد تصویری و فنی فعلی بیشتر به سمت نگه تمایل دارد. بنابراین، بحث درباره مالکیت عکس دختر ناپالم حالا تبدیل به یکی از جنجالی ترین مسائل عکاسی خبری شده است.
آیا مستند خبرنگار آزاد حقیقت را فاش نموده است؟
مستند The Stringer، که به صورت اختصاصی در جشنواره ساندنس اکران شد، بازسازی دقیقی از روز حادثه را ارائه می دهد. طبق این مستند، نیک اوت در زمان ثبت عکس در صحنه حضور نداشته و به همین علت، نمی توان او را مالک اصلی تصویر دانست. در فیلم صحنه هایی از نگویین تانه نگه نشان داده می گردد که در محل وقوع حادثه فعالیت دارد. بعلاوه شخص دیگری با نام هوین کانگ فوک (Huynh Cong Phuc) نیز به عنوان عکاس نظامی و نزدیک به محل شناخته شده است. ورلد پرس فوتو در گزارش خود به این نکته اشاره می نماید که حضور یک یا چند عکاس دیگر در آن روز، سردرگمی و تردیدها را بیشتر نموده است. به ویژه که بازسازی زمانی رویدادها و داده های تصویری موجود، فاصله گیری قابل توجهی با روایت سنتی دارند. در مجموع، فیلم مستند شواهدی قابل تأمل ارائه می دهد اما هنوز از نظر حقوقی، قاطعانه نیست.
موضع آسوشیتدپرس: پذیرش تردید، اما حفظ اعتبار
آسوشیتدپرس (AP) که نیک اوت برای آن کار می کرد، گزارش تحقیقاتی مستقلی تهیه نموده است. در این گزارش اذعان شده که سؤالات مهمی درباره مالکیت عکس وجود دارد، اما هیچ مدرک قاطعی برای حذف اعتبار نیک اوت یافت نشده است. AP بر اساس استانداردهای خود اعلام نموده که تا زمانی که شواهد قطعی برای تغییر اعتبار موجود نباشد، نام نیک اوت همچنان به عنوان عکاس رسمی عکس ثبت می گردد. نکته مهمی که در بیانیه AP آمده، اشاره به دشواری بازسازی کامل یک رویداد پرهرج ومرج، آن هم پس از نیم قرن، در دورانی آنالوگ است. به گفته AP، در آن روز، رویدادها به صورت فوری و بدون مدارک دیجیتال ثبت شده اند و بسیاری از اسناد یا گم شده اند یا اصلاً وجود ندارند. به همین علت، تصمیم ورلد پرس فوتو برای تعلیق اعتبار، گرچه قابل احترام است، اما الزامی برای نهادهای دیگر ایجاد نمی نماید.
تصویر دختر ناپالمی و بحران حقیقت در رسانه
ماجرای اخیر تنها درباره یک عکس تاریخی نیست، بلکه پرسشی بزرگ تر را مطرح می نماید: تا چه حد می توانیم به روایت های خبری تاریخی تکیه کنیم؟ تصویر وحشت جنگ (The Terror of War) که نام رسمی عکس است، سال ها به عنوان سندی از فجایع جنگ ویتنام در کتاب ها و مستندها استفاده شده است. حالا، با تردیدهایی درباره عکاس اصلی، پرسش هایی درباره صحت سایر عکس های خبری و آرشیوی نیز مطرح شده اند. این اتفاق به ما یادآوری می نماید که حتی اسناد تصویری هم می توانند نقاط کور، شکاف های اطلاعاتی و حفره هایی بزرگ داشته باشند. به ویژه در دوران پیش از دیجیتال، که اعتبار به شکل شفاهی و مبتنی بر روایت تثبیت می شد. مسئله حالا فراتر از یک عکس خاص است: بحران حقیقت و حافظه در روایت های بصری قرن بیستم.
منبع
جمع بندی
می توان گفت تعلیق اعتبار نیک اوت از سوی World Press Photo، صرفاً یک تصمیم اداری نیست بلکه نشان دهنده بحرانی عمیق در اعتماد به روایت های بصری تاریخی است. آسوشیتدپرس همچنان بر اعتبار او پافشاری می نماید، اما شواهد تازه، باور عمومی را دچار تزلزل نموده اند. در بازخوانی روایت ثبت عکس دختر ناپالم، شکاف های زیادی در روایت رسمی آشکار شده اند که بازسازی آن ها بعد از نیم قرن عملاً ناممکن است. حضور چند عکاس در صحنه، نبود داده های دیجیتال، و تفاوت در زمان بندی ها، همگی نشان می دهند که حقیقت ممکن است هیچ گاه به طور قطعی روشن نگردد. این ماجرا به ما یادآوری می نماید که حتی معتبرترین تصاویر تاریخی نیز از تفسیر و تردید مصون نیستند. مالکیت عکس دختر ناپالمی حالا نه تنها یک موضوع رسانه ای، بلکه مسئله ای فرهنگی درباره حقیقت و حافظه جمعی است.
اگر واقعیت تصویر قابل تردید است، پس به کدام حافظه اعتماد کنیم؟
آن چه در این پرونده توجه برانگیز است، نه فقط نام یک عکاس، بلکه تقابل میان حقیقت و روایت در حافظه ٔ جمعی ماست. شاید زمان آن رسیده که بازنگری در اسناد تصویری تاریخی را نه یک تهدید، بلکه فرصتی برای بازتعریف اعتماد بدانیم. بازتعریفی که می تواند بر حافظه ٔ رسانه ای ما در عصر داده و بازسازی دیجیتال نیز تأثیر بگذارد.
❓ سؤالات رایج (FAQ)
چه کسی ادعا می نماید که عکس دختر ناپالم را گرفته است؟
طبق مستند خبرنگار آزاد، فردی به نام نگویین تانه نگه به عنوان عکاس واقعی معرفی شده است.
آیا World Press Photo اعتبار نیک اوت را به طور کامل حذف نموده است؟
خیر؛ این نهاد فقط اعتبار او را به حالت تعلیق درآورده و آن را به شخص دیگری منتقل ننموده است.
مستند خبرنگار آزاد دقیقاً چه ادعایی مطرح می نماید؟
این مستند نشان می دهد که نیک اوت در زمان ثبت عکس در محل حادثه حضور نداشته است.
آیا آسوشیتدپرس اعتبار عکس را همچنان برای نیک اوت حفظ نموده است؟
بله؛ AP اعلام نموده که مدارک کافی برای تغییر اعتبار عکس وجود ندارد و نام نیک اوت همچنان معتبر است.
چرا این موضوع اهمیت دارد؟
زیرا این عکس یکی از مهم ترین تصاویر تاریخ رسانه ای جنگ است و هرگونه تغییر در مالکیت آن، به اعتماد عمومی به رسانه ها آسیب می زند.
منبع: یک پزشک