قشم و ارس و طبس ژئوپارکهایی برای سفرهای شگفت انگیز هستند - نامیت

ژئوپارک (Geopark) میراث به جای مانده از فعالیت های طبیعی و بشری در کره زمین است. ژئوپارک مخفف پارک زمین شناسی است و به سرزمین هایی که پدیده های زمین شناسی بی همتا و تاریخچه تکامل زمین شناسی مشخص دارند، گفته می شود. در واقع، ژئوپارک منطقه ای است که در آن میراث زمین شناسی به خوبی و به صورت پایدار حفظ و مدیریت می شود. به عبارت دیگر ژئوپارک سرزمینی است که یک یا چند جایگاه مهم از نظر علمی را در خود جای داده است.

در این میان هر منطقه ای و هر کشوری که از تاریخ کهن و پیچیدگی های زمین شناختی بیشتری برخوردار باشد، پتانسیل مناسبی را در توسعه این صنعت به همراه خواهد داشت. هدف اصلی از ایجاد ژئوپارک ها، حراست و حفاظت از میراث زمین است که در معرض صدمات ناشی از فعالیت های انسانی قرار گرفته است.

معرفی یک ژئوپارک براساس مواردی همچون تکامل کره زمین، شکل زمین، چشم انداز زمین تشکیلات زمین شناسی، خاکشناسی، کانی شناسی، سنگ شناسی، فسیل شناسی، باستان شناسی، میراث فرهنگی، محیط زیستی و منطقه ها با ارزش از نظر گونه های جانوری و گیاهی است، این منطقه ها جزئی از یک شبکه جهانی است که بهترین تجارب را با احترام به حفظ میراث زمین به اشتراک گذاشته و معیار اصلی آنها، استراتژی توسعه پایدار است.

ژئوپارک قشم اولین ژئوپارک تائید شده از طریق یونسکو در ایران و در خاورمیانه است. جزیره زیبای قشم مشرف به تنگه هرمز و مجرای ورودی به خلیج فارس و دریای عمان است. این جزیره که بزرگترین جزیره خلیج فارس است، به دلیل مجاورت با اقیانوس هند، وجود منابع نفت و گاز و واحدهای پتروشیمی و پالایشگاهی و تجهیزات فراساحلی و برخورداری از تسهیلات بندری برای کشتی های بزرگ یکی از استراتژیک ترین جزایر ایران و خلیج فارس است که به دلیل خدمات سوخت رسانی به کشتی های عبوری از آبراهه بین المللی و پارکهای انرژی و زیست فناوری آن شهرتی جهانی دارد.

از سوی دیگر، ویژگی های طبیعی و تاریخی این جزیره باعث شده قشم به یکی از مقاصد گردشگری اصلی در ایران و منطقه خلیج فارس تبدیل شود. ژئوپارک قشم بواسطه واقع شدن در منطقه راهبردی خلیج فارس از اهمیت بالایی برخوردار است و از طرف دیگر، این ژئوپارک به دلیل قرار گرفتن بین ژئوپارک های شرق آسیا و اروپا جایگاه خاصی در منطقه و بین ژئوپارک ها پیدا کرده است. گنبد نمکی، غار نمکی، دره ستارگان، بام قشم، دره تندیس ها، دره شور، تنگه چاهکوه، چشمه های آب معدنی، تپه های زیبای کاسه سلخ، روستای لافت و غار خربس از جاذبه های بی نظیر منطقه قشم است.

بعد از قشم اکنون منطقه ارس و طبس به عنوان دومین و سومین ژئوپارک های ایران به شبکه ژئوپارک های جهانی یونسکو اضافه شدند، کنندگی ایران در یونسکو پاریس چهارشنبه هفته گذشته اظهار داشت که هیئت اجرایی یونسکو با صدور بیانیه ای اضافه شدن دو سایت ژئو پارک ارس و ژئو پارک طبس از ایران به شبکه ژئوپارک های جهانی یونسکو را تصویب کرده است.

در بیانیه یونسکو درباره ژئوپارک جهانی ارس آمد: رود ارس حد شمالی این ژئوپارک را نشان می دهد که در شمال غربی ایران در انتهای جنوبی رشته کوه قفقاز کوچک قرار گرفته است. این رشته کوه به عنوان یک مانع طبیعی عمل می کند. طیف وسیعی از آب و هواها، و همچنین تنوع جغرافیایی و تنوع زیستی غنی را ایجاد کرده است.

همچنین فرهنگ های مختلف را در دو طرف شمالی و جنوبی زنجیره کوه به هم پیوند می دهد. مهمترین ویژگی زمین شناسی با اهمیت بین المللی در این ژئوپارک، آثار رویداد انقراض است که 252 میلیون سال پیش رخ داده است که مرز پرمین-تریاس، یکی از مهمترین رویدادهای تاریخ زمین را مشخص می کند. این ژئوپارک همچنین محل زندگی حیوانات در معرض خطر انقراض مانند گروس سیاه قفقازی، گوزن قرمز، قوچ ارمنی و پلنگ قفقازی است که در سه منطقه حفاظت شده زندگی می کنند.

همچنین این بیانیه درباره اهمیت ژئو پارک جهانی طبس می گوید: بسیاری از اندیشمندان از 22 هزار و 771 کیلومتر مربع کویر در شمال غربی استان خراسان جنوبی که این ژئوپارک در آن قرار گرفته است به عنوان بهشت زمین شناسی ایران یاد کرده اند، زیرا میتوان سیر تکامل سیاره را از ابتدایی ترین بخش تاریخ زمین در 4.6 میلیارد سال پیش (پرکامبرین) تا کرتاسه اولیه در حدود 145 میلیون سال پیش بدون کوچکترین وقفه دنبال کرد.

در این ژئوپارک پناهگاه حیات وحش نایبندان با مساحتی بالغ بر 1.5 میلیون هکتار و مهمترین زیستگاه یوزپلنگ آسیایی است. ژئوپارک جهانی یونسکو طبس نیمی از زیستگاه جهانی گیاه بومی Ferula assa-foetida را فراهم می کند که بطور گسترده برای اهداف دارویی استفاده می شود. این منطقه در طول تاریخ به عنوان شاهراهی بوده که جنوب و غرب را به شرق و شمال شرق ایران متصل می کند. در نتیجه، هم به خاطر میراث ارزشمند طبیعی و هم به دلیل میراث فرهنگی، اکوتوریست ها را به خود جذب می کند.