مراسم نوروز خوانی برای چه شهری است؟ - نامیت

در بعضی از شهرها و روستاهای البرز شمالی و جنوبی اما مراسم نوروز خوانی هنوز هم با همان حس و حال سنتی اجرا می شود و مردم از راه های دور نزدیک برای دیدنی این مراسم دور هم جمع شده و نوروز خوان ها را تکریم می کنند. در بسیاری از شهرها و روستاهای کشورمان معمولا نوروز خوان ها به صورت گروهی این مراسم سنتی را اجرا نموده و مردم را شاد می کنند. ما هم در این مقاله از مجله گردشگری خبرنگاران قصد داریم از سیر تا پیاز هر آنچه که مربوط به مراسم نوروز خوانی است را به شما بگوییم تا با فرهنگ مردم ایران در منطقه ها مختلف بیشتر آشنا شوید و قدمت این مراسم سنتی را بیشتر درک کنید.

مراسم نوروز خوانی در ایران

نوروز بزرگترین عید باستانی مردم ایران است که قدمت چند صد ساله دارد، مراسم استقبال از عید نوروز از هفته ها قبل شروع می شود و مردم کشورمان هر ساله در ماه اسفند با شور و شوق خاصی به استقبال سال نو و فصل بهار می روند. مراسم نوروز خوانی در ایران بیش از هزار سال قدمت دارد و از همین رو می توان نوروز خوانی را یکی از اصلی ترین آیین های ایرانی ها برای استقبال از فصل بهار و سال نو معرفی کرد.

نوروزخوان ها معمولا در ماه اسفند آیین نوروز خوانی را با شور و شوق خاصی شروع می کنند، نوروزخوان ها به خصوص در گذشته همیشه یک چوب در دست و یک کوله بر پشت داشتند و کوچه به کوچه محله های شهر و روستای خود را با خواندن اشعاری آهنگین می گشتند و نوید آمدن فصل بهار و سال نو را به مردم شهر خود می دادند. مردم محلی هم به رسم شادباش به نوروزخوان ها شیرینی تعارف می کردند و مژدگانی می دادند. در سال های اخیر نوروزخوانی بیشتر به صورت نمادین در بعضی از منطقه ها روستایی و شهری شمال کشور اجرا می شود. آیین نوروز خوانی در واقع به نوعی آوازخوانی بهارانه است و همیشه نوروز خوان ها از اشعار شاد با مضمون رویش و سرسبزی در این مراسم سنتی استفاده می کنند.

مراسم نوروز خوانی چیست؟

مراسم نوروز خوانی چیست؟ نوروز خوانی یکی از مراسم های باستانی در ایران است که برای استقبال از سال نو و نوید سالی شاد برگزار می شود. در گذشته به این مراسم باستانی که ریشه در فرهنگ مردم ایران زمین دارد، نوروز خوانی، نوروزی یا بهارخوانی هم می گفتند. طبق مستندات تاریخی موجود قدمت مراسم نوروز خوانی به قبل از اسلام و در زمان ظهور زرتشت برمی شود.

در کتاب های تاریخی و در شهرهای مختلف ایران از این مراسم با نام های نوروز نو سال، امام خوانی، ساونگ خوانی، بهارخوانی، نوروزنامه و تعزیه بهاری هم یاد نموده اند. اجرای مراسم نوروز خوانی به طور معمول از نیمه دوم اسفندماه هر سال شروع می شود، البته این زمان تقریبی است و با توجه به آداب و رسوم هر منطقه متغیر می باشد. نوروز خوان ها در کوچه پس کوچه های شهرها و روستاها می گردند و با خواندن اشعار آهنگین، فرا رسیدن نوروز و شروع فصل بهار را به ساکنین منطقه ها مختلف شهر و روستای خود نوید می دهند و از مردم محلی مژدگانی دریافت می کنند. بهار فصل شادی و نشاط است و اغلب مردم حضور نوروز خوان ها را در کوچه های شهرشان نوید بخش سالی شاد و پربرکت می دانند.

نوروز خوان کیست؟

نوروز خوان کیست؟ به افرادی که مراسم نوروز خوانی را اجرا می کنند، در اغلب شهرهای ایران نوروز خوان می گویند. معمولا این افراد بسیار خوش صدا هستند و اشعار مربوط به فصل بهار و سال نو را با حالت توصیفی و آهنگین می خوانند تا نظر مردم را به مفهوم این شعرهای زیبا جذب کنند. بعضی از نوروز خوان ها در منطقه ها غربی کشور همراه با شعر خوانی ساز و دهل هم همراه خود دارند، به همین علت همیشه مراسم نوروز خوانی بسیار دیدنیی، شاد و مجذوب کننده با حضور مردم در کنار نوروز خوان ها برگزار می شود.

نوروزخوان ها آمدن فصل بهار و عید نوروز را به مردم با شعر و آواز نوید می دهند و مردم را به امید و شادی دعوت می کنند. مردم هم برای قدردانی از نوروزخوان ها همیشه تحفه ای به صورت پول، لباس و یا شیرینی به این افراد هدیه می دهند. نوروز خوان ها در اغلب منطقه ها ایران لباس های ساده و در بعضی شهرهای کشورمان لباس های محلی بر تن می کنند و یک چوب دستی و کوله پشتی همراه خود دارند، نوروز خوان ها با زدن چوب دستی خود بر زمین مردم را از آمدن خود به کوچه و محله با خبر می کنند و هدیه های مردم را در کوله پشتی همراه خود می گذارند.

تاریخچه مراسم نوروز خوانی

تاریخچه مراسم نوروز خوانی به زمان ظهور زرتشت، یعنی بیش از 1400 سال پیش بر می شود، دقیقا زمانی که هنوز ایرانی ها مسلمان نشده بودند. در بسیاری از کتاب ها و منابع خاستگاه اصلی مراسم نوروز خوانی را منطقه البرز شمالی معرفی می کنند، این منطقه را می توان اولین بخش از کشورمان معرفی کرد که در گذشته های دور مراسم نوروز خوانی در آنجا رونق بسیار زیادی داشته است و مردم محلی در روزهای پایانی سال این مراسم را با شور و هیجان زیادی اجرا می کردند.

شهرها و روستاهای استان های گیلان و مازندران هم در شمال کشور جز منطقه های هستند که مردم محلی مراسم نوروز خوانی را در آنجا برگزار می کردند. مرحوم حسن مشحون درباره تاریخچه مراسم نوروز خوانی در کتاب تاریخ موسیقی ایران چنین نوشته است: سرودهای نوروزی که با آهنگ مخصوص در مازندران و گرگان در پیشواز سال نو و نوروز می خوانند، ظاهرا سابقه بسیار قدیمی دارد. اشعار قدیمی آن را ایرانیان پس از اسلام فراموش یا دگرگون کردند و اکنون اصل آن ها در دسترس نیست، لیکن از مضمون برگردان و موضوع آن می توان دریافت که از یادگاری های پیش از اسلام است.

اشعار مراسم نوروز خوانی

نوروز خوانی را میراث موسیقی پیش از اسلام می دانند که با ستایش اهورامزدا، توصیف طبیعت و زیبایی بهار و ستایش شاهان و امیران همراه بوده است و به نوعی برای شاد کردن مردم این مراسم را اجرا می کردند تا پس از روزهای سخت زمستان مردم بتوانند شور و اشتیاق زندگی و تازه شدن فصل را دوباره در کنار هم تجربه کنند. اشعار مراسم نوروز خوانی همیشه شاد و امید بخش بوده ولی مفاهیم آن در طول تاریخ تغییرات زیادی داشته و شکل امروزی آن با مفاهیم مذهبی و روایات اسلامی و به ویژه مذهب شیعه عجین شده است.

در گذشته های دور و پیش از ورود اسلام به ایران مضمون اشعار مراسم نوروز خوانی فقط مربوط به فصل بهار و در ستایش امیران زمانه بود، اما با ورود اسلام و مذهب شیعه به کشور اشعار این مراسم هم تغییر کرد. در حال حاضر در اشعار بیشتر نوروز خوان ها می توان مفاهیمی از قبیل ستایش خدا و مدح ائمه معصومین (ع) را هم شنید. نوروز خوان ها اشعار خود را معمولا به زبان محلی و گویش سنتی مردم منطقه می خوانند و مراحل و شیوه اجرای آن در نقاط مختلف ایران با یکدیگر تفاوت دارد.

نحوه اجرای مراسم نوروز خوانی

نحوه اجرای مراسم نوروز خوانی در اغلب شهرها و منطقه ها کشورمان شبیه به هم است، نوروزخوانان معمولا تنها، دو نفره یا در گرو ه های چهار نفره به اجرای این مراسم می پردازند و هریک وظیفه ای را بر عهده می گیرند. معمولا دو نفر از اعضای گروه که صدای بهتری دارند، شعر را با آواز می خوانند و یکی دیگر از اعضای گروه ساز می زند. نفر چهارم گروه هم کوله کش یا بارکش است که با کیسه ای بر پشت یا در دست، هدایا را از مردم می گیرد و در کوله می گذارد.

نوروز خوان ها در کنار هم راه می روند و با ساز و دهل نوید ورود خود به محله ها را می دهند. این افراد هنرمند با همراهی یکدیگر به درب خانه ها می روند و با اطلاعاتی که معمولا از قبل در خصوص صاحب خانه دارند، نام او را صدا می زنند و با حمد و ستایش پروردگار و نوید آمدن سال نو، تقاضای انعام و عیدی می کنند. اگر نوروز خوان ها هدیه ای از صاحب خانه دریافت کنند، با مصرعی زیبا و شاد دعاگوی او و خانواده اش می شوند و در غیر این صورت با اشعاری طنز و گله آمیز منزل وی را ترک نموده و به درب خانه ای دیگر می روند. پول، شیرینی، گردو، تخم مرغ، برنج، نخود و کشمش یا اجناس دیگر جز هدیه هایی است که مردم اغلب به نوروز خوان ها می دهند.

شکل امروزی مراسم نوروز خوانی

شکل امروزی مراسم نوروز خوانی تغییراتی زیادی نسبت به زمان های قدیم داشته و در واقع می توان گفت این مراسم باستانی در طول سال ها به صورت کامل متحول شده و شکل سنتی خود را متاسفانه از دست داده است. البته امروزه هنور در بعضی روستاهای کشورمان این مراسم به شیوه باستانی آن و با همان مضمون برگزار می شود. مراسم نوروزخوانی در واقع از 15 روز مانده به عید یا روزهای آخر اسفند اجرا می شود و نوروزخوان ها با خواندن اشعاری زیبا فرا رسیدن فصل بهار را به مردم خبر می دهند. شکل امروزی مراسم نوروز خوانی بیشتر شبیه به اجرای نمایش های آیینی می باشد که از منظر پژوهشگران و کارشناسان این کار بیشتر جنبه نمادین یا تفریح برای مردم دارد. در واقع نوروز خوانی امروزه بیشتر شبیه به نمایش های خیابانی یا کارناوال های شادی اجرا می شود که در آن شعر، موسیقی، آواز و نمایش را می توان در کنار هم دیدن کرد.

مراسم نوروز خوانی در شهرهای مختلف ایران

اشعار و نحوه اجرای مراسم نوروز خوانی در شهرهای مختلف ایران تفاوت هایی جزیی با هم دارد که در ادامه قصد داریم در خصوص هریک از این مراسم ها بیشتر با شما صحبت کنیم.

مراسم نوروز خوانی در شاهرود

در شهر زیبا و چهار فصل شاهرود مراسم نوروز خوانی به دو شیوه و به وسیله دو گروه از مردم محلی اجرا می شود، گروه اول مردانی هستند که به وسیله نوروز خوانی روزگار خود را می گذرانند، به این افراد مهربان و زحمتکش مردم محلی عناوین بهار لاله زار، شعرخوان یا پیش بهار را داده اند. این گروه از نوروز خوان ها معمولا از اوایل اسفند ماه به روستاهای مختلف می روند و نوید آمدن بهار را به مردم محلی می دهند.

لباس این افراد معمولا قبای بلند سفید یا مشکی است و گیوه ای بر پا و عصایی در دست دارند. این نوروز خوان ها اغلب در گروه های دو تا پنج نفره در روستاها مراسم نوروز خوانی را با شور و شادی اجرا می کنند تا با این بهانه تحفه ای از مردم محلی دریافت کنند.

این افراد معمولا قریحه شاعرانه ای دارند و بداهه سرایی هم می کنند، مردم حضور این افراد را به فال نیک می گیرند و بعضی هم نُقل یا خرما از نوروزخوانان به عنوان تبرک می گیرند و بر سر سفره هفت سین خود می گذارند. گروه دومی که در شهر شاهرود مراسم نوروز خوانی را اجرا می کنند، نوجوانان این منطقه هستند که معمولا پس از غروب آفتاب در محله ها و روستاها حرکت نموده و شروع بهار و فرا رسیدن نوروز را به مردم شهر و دیار خود تبریک می گویند. شعرهایی که این نوجوان های نوروز خوان زمزمه می کنند با هم فرق دارد، اغلب این شعرها ریشه تاریخی دارد.

مراسم نوروز خوانی در مازندران

مراسم نوروز خوانی در بعضی از منطقه ها استان مازندران از حدود یک ماه مانده به عید نوروز شروع می شود، در این منطقه نوروز خوانی بیشتر به وسیله چوپان ها و گاوچران ها انجام می گیرد. این افراد شب هنگام به درب خانه ها می روند و مژده آمدن بهار را به اهل خانه می دهند. آن ها با زنگوله ای در دست و تکان دادن آن، با ایجاد سروصدا وارد روستا می شوند و جلوی هر خانه شعر می خوانند و از صاحب خانه طلب عیدی می کنند. نوروز خوان ها در استان مازندران معمولا کیسه ای در دست دارند که طنابی به آن متصل است، کیسه را از روی پشت بام به داخل خانه ها می اندازند و اهالی خانه این کیسه را با شیرینی، تخم مرغ، قند و چای، برنج و یا پول پر می کنند.

مردم محلی معتقدند مژدگانی دادن به نوروزخوان ها برای آنها شگون دارد، به همین علت معمولا مردم روستا استقبال گرمی از نوروز خوان ها می کنند و در نهایت احترام به آنها هدیه می دهند تا برای اهل خانه دعای خیر کنند.

مراسم نوروز خوانی در چه منطقه های برگزار می شود؟

مراسم نوروز خوانی در چه منطقه های برگزار می شود؟ کشور عزیزمان ایران علاوه بر جاذبه های دیدنی بسیار، آداب و رسوم های باستانی جالبی هم دارد. مراسم نوروزخوانی یک سنت دیرینه می باشد که تاریخچه آن به قبل از اسلام باز می شود، این مراسم همان طور که در ابتدا مقاله هم اشاره کردیم اولین بار در منطقه البرز شمالی اجرا می شد و رفته رفته اجرای این مراسم سنتی در منطقه ها دیگر کشورمان هم رونق گرفت. اما در حال حاضر اجرای شیوه سنتی این مراسم را فقط می توان در بعضی از شهرهای استان گیلان، گلستان، مازندران، همدان، قزوین، اردبیل، آذربایجان غربی و شرقی، البرز، سمنان و بخش های از کردستان مشاهده کرد. در بعضی منابع عنوان شده که نوروز خوانی یک مراسم کهن ایرانی است و قدمتی هزار ساله دارد.

جمع بندی مراسم نوروز خوانی برای چه شهری است؟

نوروز قدیمی ترین جشن ما ایرانی ها است که ریشه در تاریخ و فرهنگ مردم ایران باستان دارد، این جشن نوید شروع فصل بهار را به مردم می دهد و هر سال مردم از روزهای پایانی ماه اسفند خود را برای برگزاری مراسم های عید نوروز همانند خانه تکانی، نوروز خوانی، چهارشنبه سوری و موارد دیگر آماده می کنند تا با دل خوش به استقبال سال تازه بروند. جشن نوروز در شروع فروردین و فصل بهار برگزار می شده است. یکی از رسومات برپایی جشن نوروز، مراسم نوروز خوانی یا همان بهار خوانی است، بسیاری از کارشناسان تاریخی معتقدند ریشه این مراسم به بیش از هزار سال پیش برمی شود. مراسم نوروز خوانی در واقع یک سنت دیرینه است که قبل از اسلام در ایران مردم آن را اجرا می کردند. معمولاً سروده ها و اشعار نوروز خوانی شامل ستایش طبیعت، وصف بهار، زیبایی های نوروز می باشد.

نوروزخوانی به زبان فارسی یا محلی بسیار رایج است و یکی از رسوماتی می باشد که ما را به تاریخ می برد و زنده ماندن این رسم بسیار مجذوب کننده می باشد. اگر شما هم دوست دارید بیشتر با مراسم های سنتی ایرانی در عید نوروز و سایر ایام سال آشنا شوید، حتما مقاله های دیگر مجله گردشگری خبرنگاران را دنبال کنید و با ما همراه باشید.

1. نوروز خوانی چیست؟

آیین نوروز خوانی در واقع، نوعی آوازخوانی بهارانه به شمار می آید که زمانی در تمام شهرهای و روستاهای ایران رواج داشت و افرادی به صورت گروهی و یا انفرادی با عنوان نوروز خوان آمدن بهار را با شعر و آواز به مردم نوید می دادند.

2. اسامی دیگر مراسم نوروز خوانی چیست؟

در منطقه ها مختلف ایران نام های مختلفی را برای این مراسم ذکر نموده اند که از جمله معروف ترین اسامی را می توان نوروز نو سال، امام خوانی، ساونگ خوانی، بهارخوانی، نوروزنامه و تعزیه بهاری خاطرنشان کرد.

3. مراسم نوروز خوانی چه زمانی اجرا می شود؟

زمان اجرا مراسم نوروز خوانی در منطقه ها مختلف ایران با هم فرق دارد، اما به صورت تقریبی می توان روزهای پایانی ماه اسفند را زمان اصلی اجرای مراسم نوروز خوانی در بیشتر منطقه ها ایران خاطرنشان کرد.

4. مراسم نوروز خوانی در کدام منطقه ها اجرا می شود؟

مراسم نوروز خوانی در منطقه ها مختلفی همانند شهرهای استان البرز، همدان، قزوین، گیلان، مازندران، اردبیل، سمنان، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی اجرا می شود.

5. آیا خرید بلیط هواپیما به مقصد شهرهای مختلف ایران از سایت خبرنگاران امکان پذیر است؟

بله، شما می توانید بلیط پرواز و یا تور تفریحی مورد نظر خود به مقصد تمامی شهرهای ایران همانند مشهد، اصفهان، شیراز، تهران، کیش و موارد دیگر را به صورت 24 ساعته و آنلاین از سایت خبرنگاران بخرید.