بخش کشاورزی به مدیریت یکپارچه، هوشمند و پایدار نیاز دارد - نامیت

پایش و بررسی سالانه تحولات مالی بخش کشاورزی در انطباق با برنامه های پنج ساله توسعه یکی از فعالیت های مستمر مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران است. این مطالعه با بررسی و رصد پیوسته شرایط کلان بخش کشاورزی با ایجاد یک نگاه جامع و فراگیر بر متغیرهای مختلف تأثیرگذار بر بخش، از یک منظر آسیب های احتمالی که ممکن است بر کسب وکارهای کشاورزی وارد شود را پیش بینی می کند و از منظری دیگر، مسائل راهبردی و کلان که در حال حاضر گریبان گیر فعالان بخش خصوصی بوده و مانع پیشرفت و یا عامل کند شدن سرعت پیشرفت فعالیت های کشاورزی می شود را شناسایی و ارزیابی می کند.

این مطالعه شرایط بخش کشاورزی را از جنبه های مختلف اقتصاد کلان، شرایط تولید، تجارت و بیمه ارزیابی کرده و ضمن تشریح سیمای بخش کشاورزی از منظر آمار، مسائل و موضوعاتی که فعالان بخش کشاورزی به لحاظ برنامه ریزی ها و سیاست گذاری های کلان کشوری با آن روبرو هستند و در متغیرهای کلان مالی و شاخص های غیرمالی بخش متبلور می شود را بررسی کرده است.

در پایان با رویکرد رفع موانع و ایجاد رونق در کسب وکارهای بخش کشاورزی، ارتقای جایگاه بخش در اقتصاد ملی و بالطبع در معیشت فعالان مالی بخش کشاورزی به طور مستقیم و سایر بخش ها به طور غیرمستقیم پیشنهاداتی ارائه می دهد که قابل ارائه به مراجع مختلف تصمیم گیر و تصمیم ساز بوده و با توجه به راهبردی بودن مطالعات اجرا شده در این مرکز از برایند نتایج و پیشنهادات مطرح شده، یک پیشنهاد راهبردی ارائه داده است.

پنجمین شماره از گزارش اقتصاد کشاورزی ایران برای سال های 1395 الی 1397 در مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران در شهریورماه سال جاری چاپ و منتشر شده است.

بر اساس نتایج این گزارش، کمبود شدید دسترسی به سرمایه و توان مالی ضعیف فعالان خرد، بی ثباتی بازار و نوسان قیمت ها (مؤثرترین عامل از دید فعالان بخش کشاورزی)، وابستگی شدید و تهدیدکننده صنعت طیور به نهاده های وارداتی و موقعیت انحصاری واردکنندگان این نهاده ها، نداشتن استراتژی صادراتی مشخص و عدم بهره گیری از شیوه های حفظ و ثبات بازار صادراتی و تقویت صادرکننده در بازارهای جهانی که در این سال به منفی شدن تراز تجاری محصولات دام، طیور و آبزیان برای اولین بار طی چند سال اخیر و افت شدید صادرات مستعدترین محصول صادراتی کشاورزی ایران یعنی پسته انجامید، عدم آگاهی فعالان بخش کشاورزی از کارکردهای بیمه و سابقه و عملکرد ضعیف صندوق بیمه در پرداخت به موقع غرامت ها از اصلی ترین چالش هایی است که بخش کشاورزی در سال 1397 با آن دست و پنجه نرم کرده است. برخی از این ها چالش های قدیمی و مزمن بخش کشاورزی و برخی عارضه های جدیدی است که در این سال بر بخش وارد شده است.

از سوی دیگر بهره وری بالاتر استفاده از عوامل تولید در بخش کشاورزی در مقایسه با کل اقتصاد آن هم در شرایطی که همواره سهم کمتری از سرمایه به این بخش اختصاص یافته است، شناسایی پتانسیل توسعه کشت دیم برخی محصولات نظیر پرتقال با توجه به کمبود منابع آبی کشور، مزیت کشور در تولید عسل و آبزیان و افق روشن تولید این دو محصول به ویژه آبزیان، پتانسیل توسعه صادرات محصولات صنایع غذایی و محصولات گروه باغبانی و سبزی و صیفی که همواره از تراز تجاری مثبت برخوردار بوده اند از جمله پتانسیل ها و توانمندی های بخش کشاورزی است که می تواند در برابر نقاط ضعف آن مبنای برنامه ریزی های توسعه و پیشرفت بخش باشد.

این گزارش با تأکید بر نیاز بخش کشاورزی به مدیریت یکپارچه، هوشمند و پایدار در همه عرصه ها به ویژه در تأمین نهاده و تولید محصول کشاورزی با هدف ارتقای بهره وری، کاهش هزینه های تولید، و بهبود کیفیت و سلامت محصول، بازاریابی و بازاررسانی محصول، توسعه صادرات کشاورزی در راستای پایداری فعالیت کشاورزی و تأمین مالی و سرمایه گذاری فعالیت های کشاورزی لزوم برخورداری از یک نگاه زنجیره محور بر توسعه فعالیت های کشاورزی و بازنگری استراتژی توسعه این بخش در چارچوب اسناد بالادستی و استراتژی های کلان مالی کشور را به عنوان پیشنهاد راهبردی خود مطرح کرده است.

علاقه مندان می توانند خلاصه مدیریتی و گزیده های آماری این گزارش را مشاهده کنند.