بررسی تاثیر شرایط اجتماعی بر کار نویسنده - نامیت

این نویسنده در گفت وگو با خبرنگاران، درباره شرایط داستان نویسی در سالی که گذشت و تاثیر وقایع اجتماعی بر آن اظهار کرد: سال 98 برای خیلی از مشاغل سال پرباری نبود. یکی از این بخش ها نویسندگان بودند. نویسندگان هم در فرآیند نوشتن نیاز به آرامش دارند و هم به لحاظ معیشتی و روحی بعد از این که کارشان نوشته و چاپ شد. در مقطعی که کار آن ها باید برای چاپ و تولید برود، نیازمند لوازمی است که در هر دو مرحله، سال 98 سال پرباری برای نویسنده ها نبود.

او با بیان این که نویسنده ها در سالی که گذشت مسائلی برای نوشتن کتاب و چاپ آن داشتند گفت: این مسائل هم به لحاظ کمی و هم کیفی بر کار نویسنده اثر می گذارد. البته یک نکته مثبت هم وجود دارد، اتفاقات و حوادث جامعه زمینه های داستانی ای هم دارند که البته استفاده از آن ها بعدا معلوم می شود، چون زمان بر است. ولی می توان از این زاویه هم به اتفاقاتی که افتاد نگاه کرد. هرچند که دردناک بود، اما برای خلق ادبیات داستانی سوژه ها و موضوعاتی خوبی داشت.

زمانی درباره شرایط جایزه های ادبی نیز بیان نمود: یقینا جایزه بی تاثیر نیست، خصوصا در حوزه ادبیات که مشوق های زیادی برای نویسنده وجود ندارد. در نگاه کلان تر و نه فقط در سال گذشته می توان گفت که بعضا جایزه ها اثر مستقیمی اقلا در حوزه ادبیات ندارند. یعنی آن ها راه خودشان را می فرایند و نویسنده ها هم راه خودشان را، چه در جوایزی که نهادهای دولتی می دهند و چه در جوایزی که مراکز دیگر برگزار می کنند سلیقه دخالت دارد و انگار با نویسنده مثل دو خط موازی حرکت می کنند.

این نویسنده افزود: جایزه های ادبی تاثیر مستقیمی ندارند ولی کسی که جایزه می گیرد یقینا تشویق می شود. اما به نظر من جایزه ها جریان ساز نیستند. به دلیل دخالت سلیقه، فردیت و این که همه شمول نیستند، جریان سازی توسط آن ها سخت است. جوایز چون همه شمول نیستند تا حالا نتوانسته اند جریان سازی کنند چون فقط طیف های خاصی را پوشش می دهند. ما جایزه هایی را که همه طیف ها را در ادبیات پوشش دهند، نداریم. البته این فقط مختص سال قبل نیست.

شهریار زمانی همچنین درباره تاثیر ادبیات بر بحران فعلی جامعه که از شیوع ویروس کرونا ناشی می شود گفت: به نظر من چون ادبیات هم در تولید و هم در چاپ دیربازده است، به خصوص در شرایطی که ما حالا داریم در درازمدت اثر خواهد گذاشت. البته نمی توانیم امسال یا سال بعد شاهد تاثیر آن باشیم ولی در سال های بعد یقینا آثار این اتفاق را خواهیم دید. حتی ممکن است برخی از نویسندگان از این شرایط قرنطینه استفاده کنند و طرح هایی را حاضر کنند یا بنویسند که بدون شک تاثیر می گذارد.

او ادامه داد: می توان از شرایط فعلی بازتاب هایی برای ادبیات گرفت؛ از هم بستگی ایجادشده و حتی رفتارهای فردی را می توان نقد کرد. این بازتاب ها در ذهن نویسنده رسوب می کند و بعدا خودش را نشان می دهد. چون اتفاقی نیست که از نگاه یک نویسنده که جامعه خود را زیر ذره بین دارد پوشیده بماند، پس حتما تاثیر می گذارد. البته این از منظر تولید بود، در بخش اقتصادی هم یقینا تاثیر خواهد گذاشت و کتاب هایی که قرار است چاپ شوند مطمئنا به تاخیر می افتند. هرچند این اتفاق آمار کتاب خوانی را هم بالا برده است و رجوع مردم به کتاب و داستان را هم نمی شود نادیده گرفت که اتفاقی مثبت است.

زمانی در سرانجام با اشاره به این که نویسنده ها باید به مردم امید بدهند بیان نمود: به نظر من آن چه بین نویسنده ها باید پررنگ تر باشد بحث دادن امید به جامعه است. در شرایطی هستیم که همه به امید نیاز دارند و اگر نویسنده ها از طریق فضای مجازی یا راه های دیگر این امید را به جامعه منتقل کنند، کار خوبی است.