واعظی: پانزده سال دیگر درباره وقایع دی 96 صحبت می کنم - نامیت

در ادامه گزیده ای از گفتگو او را با روزنامه ایران می خوانید:

• درست است که برجام ضربه های جدی دید، اما این ضربه ها ناشی از این بود که آمریکا با تمام امکانات، تمام قدرت و با استفاده از همه نفوذش تلاش کرد کل برجام را نابود کند که پیروز نشد و چون در این هدف پیروز نشد، اکنون دارد از همه امکانات خود استفاده می کند تا برجام را ضعیف کند. البته برجام تاحدی ضعیف شده است، اما نه به این دلیل که نفس برجام اشکال داشته است، بلکه به این دلیل که یکی از عناصر تشکیل دهنده این توافق، یعنی آمریکا، به تعهدات خودش عمل نکرد و با توسل به زور، اجازه هم نداد تا دیگران به تعهدات خود عمل کنند.
• امروز دولت آمریکا در آستانه انتخابات، با همه هیمنه و اقتدار و زورش، به دنبال آن است تا راه هایی برای برون رفت از شرایطی که درون آن قرار گرفته، اعم از کاهش محبوبیت داخلی، پیش افتادن رقیب و انزوای بین المللی، پیدا کند. به همین دلیل امروز دولت این کشور به صورت انتحاری وارد میدان شده تا به زعم خود مکانیسم ماشه را فعال کند و فکر می کند این مسأله می تواند برای او کارساز باشد.
• هیچ چشم انداز پیروزیتی برای آمریکا نمی بینم. همین حالا که باهم صحبت می کنیم، با توجه به اینکه مکانیسم ماشه ادعایی آمریکا، نیازمند طی شدن یک فرآیند یک ماهه است، اما تا امروز از 15 عضو شورای امنیت سازمان ملل، 13 عضو با این مسأله مخالفت کردند. معنی این امر این است که اگر روال صحیح شورای امنیت طی شود، از همین امروز معلوم است که این اتفاق نیز شکستی بدتر از شکست قبل برای آمریکا خواهد بود.
• هیچ گفت و گویی میان ما و آمریکا نیست. شما باید این اظهارنظر های ترامپ را درباره ایران کنار اظهارنظر های دیگر داخلی یا خارجی او قرار دهید؛ مانند اظهارنظر های او درباره اروپا، فرانسه، اظهارنظر درباره آلمان یا حتی صحبت های او درباره کرونا. این اظهارات اصلاً هیچ مبنا، پایه و اساسی ندارد که بخواهید پشت صحنه این اظهارات را بررسی کنید. براین اساس، می توانم این طور پاسخ دهم که آقای ترامپ برداشت های (شخصی) دارد که براساس آن برداشت های خود سخنرانی و صحبت می کند. مردم ما بدانند و مطمئن باشند که هرگاه بخواهیم کاری انجام دهیم از جهت درست آن حرکت می کنیم.
• حتماً به خاطر دارید که چقدر به راهبرد حفظ جان و حفظ نان حمله شد. این ها می گفتند اقتصاد تعطیل (در دوران شیوع کرونا) شود. اما توجه نمی کردند که اگر 4 یا 5 میلیون بیکار به کف خیابان می آمدند، ما چه کار می خواستیم بکنیم؟ اگر کارخانه ها تعطیل می شد و تولید در کشور نداشتیم، آن هم در شرایطی که به دلیل تحریم نمی توانستیم چیزی از خارج وارد کنیم، در این صورت چطور می خواستیم زندگی مردم را اداره کنیم؟ همین ها بودند که ایراد می گرفتند. امروز هم بر این باورم که بسیاری از این مسائل شعار انتخاباتی است. همه حرف کسانی که شکست خوردند این است که اگر ما بودیم، بهتر عمل می کردیم.
• این دولت هیچ گاه نگفته است که به دلیل تحریم بودن دست ما بسته است پس توسعه کشور را تعطیل کنیم. آیا توسعه و ساخت و سازی که امروز در کشور انجام می شود و به صورت هفتگی از سوی رئیس جمهوری یا وزرا در استان ها افتتاح می شود، از سوی خارجی ها اجرا شده است؟ اگر در دولت نگاه ما به خارج بود، این پروژه ها را تعطیل می کردیم تا خارجی ها بیایند و بسازند! درحالی که از روز اولی که وارد دولت شدیم تحریم بودیم، اما از همان روز هم توسعه و برنامه ریزی خود را آغاز و دنبال کردیم.
• ما می گوییم به دنبال تعامل سازنده با دوستان و همسایگان خود هستیم، دنبال جنگ، دعوا و درگیری نیستیم و براساس اصول، منافع و امنیت ملی کشورمان دنبال توسعه هستیم. تعامل سازنده به معنای اتکای به خارج نیست. اتفاقاً ما به داخل اتکا کردیم. از قضا کسانی که می گفتند به خارج تمایل ندارند، هر روز اعلام می کردند آماده مذاکره هستیم، در صورتی که امروز ما در عمل کشور را بدون نفت اداره می کنیم. پس چه کسی به خارج وابسته است؟ اگر ما به خارج وابسته بودیم، امروز کشور را بدون نفت اداره نمی کردیم.
• نگاه ما به کار، یا نگاه ما به دولت قبل و دولت بعد، مانند یک دوی امدادی است. به این معنی که در این دوی امدادی، چوب را از دولت قبلی تحویل گرفتیم و باید 12 مرداد 1400 این چوب را به دولت بعدی تحویل بدهیم تا بقیه جهت را دولت بعدی بدود یا طی کند. وقتی مجموع این تلاش ها را با هم محاسبه می کنیم، می بینیم در نهایت آنکه برنده می شود، یک دولت نیست، بلکه همه دولت ها به اضافه مردم و نظام ما هستند که برنده می شوند. نگاه ما به دولت، به دولت ها و به کار، این گونه است.
• درست است که ما یک سال وقت داریم، اما اگر بتوانیم، حتی سه روز آخر یا دو روز آخر هم تلاش خواهیم کرد تحریم ها را برداریم تا دولت بعدی بدون تحریم کار خود را آغاز کند. این افتخار ما است. ما نمی گوییم فقط باید برای دولت خودمان تحریم را برداریم، زیرا این صرفاً دولت ما نیست که با تحریم دست و پنجه نرم می کند، بلکه نظام و مردم ما درگیر تحریم هستند. به عبارتی، همه ما تحریم هستیم. کشوری که دارو را تحریم می کند، یا آنکه مواد غذایی را تحریم می کند، به فکر مردم یا حقوق بشر نیست.
• بار ها گفته ایم و قبول داریم که بر اثر این تحریم ها مردم ما تحت فشار هستند، پس باید تلاش کنیم تا تحریم ها رفع شود. اما این را هم می گوییم تا زمانی که تحریم هستیم، برای خودکفایی و بالابردن تاب آوری کشور حداکثر استفاده را خواهیم کرد، یا تا وقتی تحریم هستیم، تلاش می کنیم تا جایی که بتوانیم به دستاورد های جدید برسیم. همه این کار ها را می کنیم، اما نمی گوییم که ما دوست داریم تحریم باشیم. ما دوست داریم همچون یک کشور عادی با دنیا مراوده اقتصادی و تجاری داشته باشیم و کار کنیم و بانک های ما هم بتوانند کار کنند. اما حال که این طور نیست، ما دست روی دست نخواهیم گذاشت.
• وقتی در سال 92 دولت را تحویل گرفتیم، نرخ تورم در کشور نزدیک 40 درصد بود، اما در سه سال نخست دولت یازدهم، نرخ تورم سه سال متوالی تک رقمی بود. در آن موقع هم همین دولت مستقر بود، همین کابینه و همین سیاست و همین افراد بودند، باوجود این رشد اقتصادی منفی 6 درصد به 12 درصد مثبت رسید. معنی این امر این است که اگر مثلاً ترامپ روی کار نمی آمد یا سیاست فشارحداکثری بر ما اعمال نمی شد، حتماً شرایط کشور به گونه دیگری بود.
• آقای رئیس جمهوری کسی است که همه عمر خود را در سیاست بوده، مسائل سیاسی را خوب می فهمد و همه آدم های این کشور را می شناسد. ایشان 16 سال در شورای عالی امنیت ملی با وزرا و معاونان وزرای دولت های مختلف جلسه داشته اند و کار کرده اند، مسائل امنیتی و دیگر مسائل کشور را بخوبی می شناسد و به گفته همان کسانی که انتقاد می کنند، شخص باهوش و مدیری هستند. مگر می شود تصمیمات مهم و کلیدی خود را به شخص دیگری واگذار کنند؟ اینکه از من نوعی بخواهند مشورت بگیرند، از 10 نفر دیگر هم مشورت می گیرند. اینکه خواسته شود درباره سوابق 5 نفر گزارش تهیه کنیم، این کار جزو وظایف دفتر رئیس جمهوری است و کار ویژه ای هم نیست. هرکسی که در این سمت باشد هم باید همین کار را بکند. مهم این است که رئیس جمهوری در نهایت خودش تصمیم نهایی را اتخاذ می کند.
• یکی از حرف های دیگری که مطرح می شود و به باور من جفای بسیاری هم در حق آقای روحانی است، نوع کار کردن ایشان است. واقعیت این است که ایشان صبح زود در دفتر کار خود حاضر می شوند و تا آخر شب هم در جلسات حضور دارند یا تماس می گیرند و پیگیری می کنند. گاهی برخی حرف هایی می زنند که صبحانه ما فلان است، درحالی که ما صحبت کردن از کار خود برای مردم را ریا و امری بی ربط می دانیم.
• رئیس جمهوری مطابق شاخص هایی وزرای دولت را انتخاب کرد. شاخص هم از این قرار است که در یک دوره خاص، آقای سیف می تواند کار را انجام دهد و در دوره ای دیگر، آقای همتی می تواند کاری انجام دهد. مانند این است که وقتی به یک مسابقه فوتبال نگاه می کنیم، مدام به مربی انتقاد می کنیم که چرا فلان بازیکن را تعویض کرد یا چرا از فلان بازیکن استفاده کرد. درحالی که اگر از آن مربی بپرسیم، شاید این طور پاسخ بدهد که الان تیم من یک گل پیش هست و باید فلان بازیکن را تغییر دهم تا مساوی نشوم. شاید شما بگویید که این حرف اشتباه است و او باید یک فروارد را اضافه می کرد تا گل دیگری به تیم مقابل بزند. از این مثال می خواهم استفاده کنم تا بگویم آقای رئیس جمهوری می داند چکار می کند. انتخاب های ایشان براساس یک استراتژی واختیاراتی است که دارند.
• آقای مدرس خیابانی، 13 سال کار بازرگانی کرده بود و از کارشناسی به قائم مقامی وزیر رسیده بود، 11 سال هم در حوزه صنعت کار کرده بود. وقتی مجلس به این گزینه رأی نمی دهد، ما که دعوا نداریم، دنبال گزینه دیگری می رویم، حالا در جهت یافتن گزینه دیگر شاید نتوانیم کسی را پیدا کنیم که مانند آقای مدرس خیابانی دارای تجربه و تخصص در هر دو جنبه بازرگانی و صنعت باشد. بعد به ما انتقاد می کنند که کسی را انتخاب کردید که در حوزه صنعت یا بازرگانی اشراف ندارد، درحالی که نگذاشتید این اتفاق بیفتد. می خواهم بگویم افرادی که انتخاب شدند، براساس شرایط کشور انتخاب شدند.
• در این زمینه (وقایع دی ماه 96) جمع بندی داریم، اما امروز کشور بیش از هر زمان دیگری نیاز به انسجام و وحدت دارد. بویژه اینکه وقتی ما به دیگران می گوییم نباید بر طبل تفرقه بکوبید، خودمان هم نباید این کار را بکنیم. لذا باید بگویم که من تحلیل دارم و ممکن است که 10 یا 15 سال دیگر، وقتی که شرایط برای کشور کاملاً عادی شد، آن موقع هم صرفاً برای ثبت در تاریخ مطالب را بگویم تا آیندگان استفاده کنند، البته آن هم نه به خاطر اینکه بخواهم کسی را بکوبم یا تحقیر کنم.